6, Có bao nhiêu vac xin Covid 19 đã được Tổ chức Y tế thế giới (WHO) chấp thuận cho sử dụng trong tình trạng khẩn cấp:
Các vac xin trong danh sách công bố gần đây nhất (13/05/2021) của WHO bao gồm:
Các vac xin trên đều đã được Bộ Y tế Việt Nam chấp thuận sử dụng trong điều kiện khẩn cấp. Đáng chú ý, vac xin Sputnik V của Nga cũng được Bộ Y tế Việt Nam chấp thuận mặc dù vac xin này không được WHO phê chuẩn (cho dù kết quả nghiên cứu công bố có hiệu quả rất cao và an toàn).
7, Trộn vac xin covid 19 là gì? Tại sao có nước chấp thuận, có nước chưa chấp thuận?
Thuật ngữ trộn vac xin covid 19 (mix vaccine hay match vaccine) được hiểu là mũi đầu tiên tiêm vac xin covid 19 một loại, sang mũi thứ hai tiêm vac xin covid 19 loại khác.
Cho đến ngày 14/07/2021, Bộ Y tế Việt Nam đã đồng ý tiêm mũi thứ hai là Pfizer cho người tiêm mũi thứ nhất vac xin AstraZeneca từ 8-12 tuần nếu người được tiêm chủng đồng ý.
Một số quốc gia như Anh, Đức, một số bang thuộc Canada và một số nước trong khu vực Châu Á cũng chấp thuận việc “trộn vac xin” với lí do chính để khắc phục tình trạng thiếu hụt vac xin mũi hai cùng loại với mũi đầu. Việc pha trộn vac xin nhằm mục đích tăng cường đáp ứng miễn dịch chống lại vi rút Sars-Cov-2 vẫn cần được đánh giá thêm về hiệu quả và tính an toàn. Tổ chức Y tê thế giới (WHO) và Trung tâm kiểm soát bệnh tật Hoa Kỳ vẫn không khuyến cáo tiêm trộn vac xin do các bằng chứng hiện có chưa đủ mạnh để đưa ra khuyến cáo trong thực hành.
8, Tiêm vac xin covid 19 có ảnh hưởng đến kết quả các xét nghiệm kháng thể chẩn đoán Covid-19 không?
- Với các vac xin như Pfizer, Morderna, AstraZeneca, Janssen. Các vac xin này chỉ kích thích đáp ứng miễn dịch tạo ra các kháng thể kháng protein Spike của vi rút Sars-Cov-2. Xét nghiệm nhanh dùng để sàng lọc covid 19 có cơ chế định tính kháng thể kháng nucleocapsid (IgM và IgG) và PCR Sars-Cov2 lại phát hiện acid nucleic nhân của vi rút Sars-Cov2. Do đó, nếu tiêm các vac xin Covid 19 này không ảnh hưởng đến kết quả xét nghiệm kháng thể dùng để chẩn đoán nhiễm vi rút Sar Cov 2, cũng không ảnh hưởng các xét nghiệm PCR dịch tỵ hầu/nhầy họng, không ảnh hưởng xét nghiệm nhanh phát hiện kháng nguyên dịch tỵ hầu/nhầy họng.
- Với các vac xin sống giảm độc lực: các xét nghiệm này chỉ ảnh hưởng đến các xét nghiệm phát hiện kháng thể trong máu, không ảnh hưởng đến xét nghiệm PCR dịch tỵ hầu/nhầy họng hay các xét nghiệm phát hiện kháng nguyên dịch nhầy họng
9, Các xét nghiệm phát hiện kháng thể có được sử dụng để đánh giá tình trạng đáp ứng miễn dịch với Sars-CoV-2 sau khi tiêm vac xin Covid 19 không?
Không. Do các lí do sau:
- Các xét nghiệm khác nhau hiện đang sử dụng định lượng kháng thể kháng protein S của vi rút Sars-Cov-2 có độ nhạy, độ đặc hiệu, giá trị chẩn đoán dương tính và âm tính rất khác nhau, có các ngưỡng phát hiện khác nhau và cũng chưa có sự đồng thuận lượng kháng thể mức độ bao nhiêu là có giá trị bảo vệ (mới chỉ sử dụng trong phạm vi các nghiên cứu).
- Định lượng kháng thể (do dòng tế bào bạch cầu lympho B sản xuất) không thể hiện hết khả năng gây đáp ứng miễn dịch của một loại vac xin Covid. Với dòng vac xin vec tơ hoặc vac xin sống giảm độc lực còn có thể kích hoạt dòng tế bào lympho T gây tăng cường đáp ứng miễn dịch tế bào-yếu tố quan trọng trong việc giúp cơ thể bảo vệ trước sự tấn công của vi rút Sar-Cov-2, xét nghiệm định lượng kháng thể không đo được khả năng này.
Các xét nghiệm phát hiện kháng thể kháng lại nucleocapsid vi rút Sars-Cov-2 (dùng để sàng lọc Covid 19 nhanh) không phát hiện được các kháng thể sinh ra do đáp ứng miễn dịch với tiêm vaccine Covid 19 (kháng thể kháng protein S. Điều này dễ gây hiểu nhầm cả cho nhân viên y tế và người được tiêm chủng là tiêm vac xin nhưng chưa tạo được kháng thể.
10, Sau khi tiêm vac xin Covid bao lâu thì người được tiêm chủng được xác định là có miễn dịch đầy đủ?
Hai tuần sau khi tiêm vac xin Covid (với vaccine cần tiêm 2 mũi thì tính sau tiêm mũi thứ 2).
Trong các nghiên cứu lâm sàng về hiệu quả các loại vac xin covid kháng nhau được đánh giá ở các thời điểm khác nhau, nhưng nhìn chung các vac xin dòng mARN kích thích tạo kháng thể có thể nhanh hơn một chút so với vac xin dòng vec tơ hoặc sống giảm độc lực: Pfizer-BioNTech là 7 ngày sau tiêm mũi 2; Moderna là 14 ngày sau tiêm mũi thứ 2; và các vaccine vec tơ như Johnson and Johnson, AstraZeneca là sau 14 ngày sau mỗi liều đơn. Để đảm bảo tính nhất quán của đánh giá hiệu quả của các vaccine thì thời gian sau 2 tuần được xác định là vaccine có hiệu lực đầy đủ.
Có rất nhiều câu hỏi liên quan đến vac xin Covid 19, với DrChu, người nhỏ tuổi nhất được tiêm vac xin là 16 tuổi, người cao tuổi nhất là 85 tuổi, có nhiều trường hợp có bệnh lí nền phức tạp phải trì hoãn để phối hợp điều trị ổn định mới có thể tiêm được vac xin. Nếu bạn cần hỏi thêm cụ thể, đừng ngần ngại gửi tin nhắn Zalo đến DrChu. Tôi sẽ trả lời trong ngày. Xin cám ơn Bạn đã ghé thăm website.